(2023)

Vanwege de verkiezingswinst van de PVV zit ik de laatste dagen weer wat meer op Twitter. En ik zie veel mensen zich afvragen waarom (populistisch) Rechts zoveel populairder is dan Links?

Mijn antwoord in het kort: Links biedt gezonde spruitjes en Rechts biedt vette patat.

Wat langer: We hebben een flink aantal problemen, die opgelost of voorkomen moeten worden. Links vraagt daarbij van ons allemaal offers. Zoals minder vlees eten, minder vliegen, vluchtelingen opvangen, rekening houden met minderheden, minder hard rijden, meer van je verdiende geld in de algemene pot storten, op je gewicht letten, langer doorwerken, meer compromissen sluiten, andere landen helpen die het nodig hebben, onderzoeken hoe het werkelijk zit, je houden aan gemaakte akkoorden, criminelen helpen reïntegreren, etc. Dat doen ze omdat ze weten dat dat op lange termijn het hele land vooruithelpt.

En (populistisch) Rechts zegt grotendeels: dat hoeft helemaal niet. We hebben geen verantwoording naar een ander en sommige van deze problemen zijn er niet of worden vanzelf wel (door de markt) opgelost. En de mensen die de offers wel brengen zijn vreselijke deugmensen die op ons neerkijken.

Oftewel het duiveltje wint het van het engeltje. Links is verstandig en Rechts is verleidelijk.

Hoe los je dit op? Dat is ontzettend moeilijk. Kijk maar naar de jarenlange campagnes die proberen om het roken te verminderen of om te voorkomen dat men met alcohol achter het stuur gaat zitten.

Je hebt in principe maar drie opties: onderwijzen (niet voor niets is Links populair onder hoogopgeleiden), de perceptie veranderen (oftewel, maak Links ‘cool’) of catastrofe – pas als het echt mis gaat, is het electoraat bereid om die offers te gaan brengen, maar dat is dan wel voor een deel te laat. Niet voor niets moet Links vaak de troep van Rechts opruimen.

Er is geen simpele oplossing. De fans van populisme staan logischerwijs niet heel open voor (her)opvoeding. Links is niet cool. Voor rechts zelfs een scheldwoord. Ik noem mezelf ook niet Links, maar een progressief in het centrum. Wat zou helpen is een enorm charismatische leider op Links en natuurlijk is het nodig om bepaalde zaken net anders te presenteren, zoals “groene investeringen” (iets wat Links wel al vrij goed doet). Maar verder is het een kwestie van een hele lange adem en hopen dat er in de tussentijd niet al te veel schade wordt aangedaan.

En ondertussen geduldig en begripvol zijn naar mensen die voor de gemakkelijke weg kiezen en beseffen dat het alternatief spruitjes zijn; muffe, saaie, maar wel heel gezonde, spruitjes.